26.04.2020 r asystentki higienistki semestr II

Protetyka stomatologiczna

to dziedzina stomatologii, która stawia za cel przywrócenie wyglądu i funkcji uzębienia. Dzisiejsza protetyka zasadniczo odbiega od klasycznego wykonania protez. Dzięki ewolucji w dziedzinie techniki i materiałów jesteśmy w stanie z równym powodzeniem odbudować utracone zęby, ich fragmenty czy całkowite bezzębie szczęki. Naczelną zasadą w leczeniu protetycznym jest odbudowa kompletnego łuku zębowego.

W protetyce stomatologicznej wyróżniamy dwa podstawowe typy uzupełnień protetycznych:

1. Uzupełnienia stałe.

2. Uzupełnienia ruchome.

Różnią się one od siebie sposobem utrzymania w jamie ustnej. Pierwsze z nich są założone na stałe, co oznacza że są „ przyklejone” do pozostałych zębów i implantów lub przykręcone do implantów. Jest to oczywiście duże uproszczenie, ale – mam nadzieje – dobrze wyjaśniające sytuację. Protezy ruchome to takie, które pacjent może w dowolnym momencie samodzielnie wyjąć z ust.

Każda z grup składa się z różnych uzupełnień:

1.W grupie stałych uzupełnień wyróżniamy:

a) wkłady koronowo- korzeniowe;

b) wkłady koronowe;

c) licówki;

d) korony;

e) mosty;

f) uzupełnienia stałe oparte na wszczepach śródkostnych, czyli implantach.

2. Do uzupełnień ruchomych zalicza się:

a) protezy akrylowe;

b) protezy szkieletowe;

c) protezy elastyczne;

d) specjalne protezy wsparte na pozostałych zębach lub implantach nazwane protezami overdenture.

Uzupełnienia stałe:

Wkłady koronowo-korzeniowe

Wkłady koronowo- korzeniowe

to uzupełnienia stosowane w przypadku zębów leczonych kanałowo. Część korzenia wkładu zajmuje oczyszczoną podczas leczenia kanałowego z naczyń i nerwów przestrzeń znajdującą się w korzeniu. Część koronowa odbudowuje zrąb zęba, czyli w zasadzie jego zębinę. Zastosowanie wkładu koronowo- korzeniowego umożliwia odbudowę bardzo zniszczonego zęba poprzez założenie korony protetycznej.

Wkłady koronowo- korzeniowe możemy podzielić na dwa rodzaje:

1. Standardowe.

2. Indywidualne.

Wkłady koronowo- korzeniowe standardowe-

są to wkłady przygotowane przez producentów, mające standardowe rozmiary i kształty. Stosując taki wkład, dentysta może skrócić czas leczenia. Niestety nie zawsze istnieje możliwość ich zastosowania. Do wkładów standardowych zaliczamy wkłady metalowe( np. wyglądające jak śruba wkłady Radix Anker) i różnego rodzaju wkłady z
włókna szklanego.

Wkłady koronowo- korzeniowe indywidualne-

są stosowane do bardzo dużego zniszczenia korony zęba, szczególnie gdy ząb kończy się poniżej poziomu dziąsła, stosuje się wkłady indywidualne. Mogą one być wykonane częściowo przez lekarza i częściowo przez technika lub tylko przez technika.

W pierwszej metodzie lekarz musi przygotować pozostałą część zęba, a następnie wykonać „ wzorzec” wkładu, który następnie zostanie odlany ze stopu metali przez technika.. W drugiej metodzie lekarz pobiera wycisk, który następnie wysyła do laboratorium techniki dentystycznej. Tam technik protetyczny wykonuje specjalny model zęba i na nim „ buduje” wkład. Niestety takie postępowanie wiąże się z koniecznością odbycia dodatkowej wizyty i dodatkowo zwiększa koszt leczenia.

Wkłady koronowe (inlay- wkład, onlay- nakład, overlay- nakład)-

to wkłady wykorzystywane do odbudowy ubytku korony zęba. Najczęściej stosowane w zębach bocznych.

Wkłady / nakłady- mogą być wykonane z następujących materiałów:materiały kompozytowe, porcelana ( czyli materiał, z którego są wykonywane korony , mosty i licówki) oraz stopy metali nieszlachetnych, jak również metale szlachetne- złoto i ich stopy. Wkłady koronowe mogą również być wykonane z połączenia kilku materiałów, jak złoto i porcelana.

Inlay-wkłady te umożliwiają odtworzenie powierzchni żującej zęba, co za tym idzie, pełne włączenia go w proces żucia pokarmów.

Onlay-nakład wykorzystywany w dużych ubytkach, także w zębach bocznych leczonych kanałowo, które jeszcze nie kwalifikują się do leczenia protetycznego za pomocą wkładu i korony. Przy pomocy specjalnych preparatów onley łączony jest z tkankami zęba, co zapewnia idealną szczelność wypełnienia.

Overlay-to rodzaj wypełnienia ubytku, wkład koronowy pokrywający powierzchnie żujące, stoki guzków wraz z ich szczytami oraz ich powierzchnie językowe, przedsionkowe lub styczne.

Pinlay-wkład z ćwiekiem- wkłady te są odlewane w pracowni technicznej razem z ćwiekiem co stanowi dodatkowe utrzymanie.

Mosty-to uzupełnienia protetyczne stałe odtwarzające jeden lub więcej utraconych zębów, trwale osadzone w jamie ustnej, które nie może być z niej usunięte bezpomocy lekarza.

Rodzaje mostów:

1. Ze względu na umiejscowienie:

a) przednie;

b) boczne;

c) przednio- boczne.

2.Ze względu na rozmieszczenie filarów w stosunku do przęsła:

a) dwubrzeżne;

b) jednobrzeżne;

c) dwubrzeżno- jednobrzeżne.

3. Ze względu na sposób mocowania w jamie ustnej:

a) stałe;

b) półruchome;

c) ruchome.

4. Ze względu na zużyty materiał:

a) jednolite ( metalowe, ceramiczne, kompozytowe, akrylowe);

b) niejednolite- złożone (np. metalowo- porcelanowe).

Korony

protetyczne są stosowane tylko w tych przypadkach, w których nie ma innej możliwości trwałej rekonstrukcji korony zęba. Korony są najlepszym rozwiązaniem aby wzmocnić słaby ząb, poprawić jego funkcjonalność i estetykę lub odbudować brakującą część koronową na własnym korzeniu lub implancie.

Korony protetyczne mogą być wykonywane z różnych materiałów. Akryl i kompozyty stosuje się do wykonania koron tymczasowych. Docelowe korony mogą być wykonane z metalu, z porcelany na podbudowie metalowej lub mogą być pełnoceramiczne.

Korony porcelanowe na podbudowie metalowej ( ze stali lub złota)-

dzięki połączeniu porcelany, która odznacza się wysoka estetyką i metalu odpowiadającemu za trwałość i wytrzymałość, korony te są bardzo popularnymi uzupełnieniami we współczesnej protetyce. Jako rdzeń koron porcelanowych najczęściej wykorzystywane są stopy stali o specjalnym składzie, bezpieczne dla organizmu i charakteryzujące się bardzo dużą wytrzymałością. Uosób uczulonych na metale nieszlachetne alternatywą mogą być stopy złot, które wykorzystywane są również w celu uzyskania wyższej estetyki prac. Korony porcelanowe na metalu mogą być wykonywane na całej długości łuku zębowego, ale aby uzyskać najlepszą estetykę w przednim odcinku proponuje się korony pełnoceramiczne.

Korony pełnoceramiczne-

wyróżniają się najlepszą estetyką a dzięki podbudowie z tlenku cyrkonu wytrzymałością mechaniczną i trwałością nie ustępują koronom na podbudowie stalowej. Można je stosować zarówno w przednim odcinku jak i w bocznym odcinku łuku zębowego.

Licówka-

to cienkie uzupełnienie protetyczne na wargowej powierzchni zęba ( czyli tej widocznej zewnątrzustnie) mające na celu poprawę jego kształtu i koloru. W zależności od koloru zęba można wykonać licówkę z mniej lub bardziej kryjącego materiału, np. z porcelany skaleniowej lub dwukrzemianu litu.

Licówki maja jedną , podstawową zaletę:nie powodują osłabienia struktury zęba ze względu na to , że w celu przygotowania na nie miejsca ząb szlifuje się tylko w obrębie szkliwa.

Niestety nie u każdego można stosować licówki. W przypadku silnego zniszczenia zęba lub obecności w nim wypełnień ( czyli „plomb”), a także , gdy ząb był leczony kanałowo, zaleca się wykonanie korony protetycznej.

Uzupełnienia stałe oparte na wszczepach śródkostnych – implantach

Uzupełnienia wsparte na implantach

odbudowują ząb w sposób, który najlepiej imituje zęby naturalne. Niestety ich najpoważniejszą wadą jest ich koszt ( w najbardziej skomplikowanych przypadkach odbudowa jednego zęba może kosztować do 10000zł).

Implant-

to niewielka, tytanowa śruba, która po wszczepieniu w kość szczęki zastępuje korzeń zęba. Na niej montowana jest korona porcelanowa lub ceramiczna, której odcień można dopasować do odcienia naturalnych zębów. Uczucie posiadania takiego zęba w praktyce niczym nie różni się od naturalnych zębów.

Uzupełnienia ruchome

Protezy osiadające-

uzupełnienia ruchome wykonane z tworzywa akrylowego. Głównych wskazaniem są przypadki bezzębia lub rozległych braków w uzębieniu, kiedy nie ma możliwości wykonania innych rodzajów uzupełnień ( protez szkieletowych , stałych, opartych na implantach).

W przypadku bezzębia konieczne jest wykonanie wycisków czynnościowych na łyżkach indywidualnych. Jest to najtańsze rozwiązanie refundowane przez NFZ raz na 5 lat. Siły żucia przenoszone są przez akrylową płytę na śluzówkę prowadzoną do jej zaniku i tzw. osiadania protezy. Przy tego rodzaju uzupełnieniu protetycznym jest duże ryzyko stomatopatii protetycznych, stanów urazowych związanych z użytkowaniem protezy m.in. odleżyn lub grzybic jamy ustnej.

Protezy szkieletowe

są to ruchome uzupełnienia protetyczne. Proteza taka opiera się nie tylko na dziąsłach i błonie śluzowej, ale także na zębach ( przenoszenie śluzówkowo- ozębnowe) nie powodując więc nadmiernego zaniku kości i dziąseł. Wykorzystuje się pozostałe zęby jamy ustnej w postaci filarów protezy. Protezy szkieletowe wykonane prawidłowo mogą posłużyć pacjentowi przez dłuższe lata. Podstawą części protezy szkieletowej jest metalowa baza (szkielet), akrylowe elementy odbudowujące tkanki oraz zęby. Wykorzystywane są elementy dodatkowej retencji w postaci klamer i cierni.

Jak się przygotować do leczenia protetycznego?

W przypadku planowania leczenia protetycznego należy wykonać sanacje jamy ustnej,to znaczy wyleczenie z próchnicy, stanu zapalnego dziąseł i przyzębia,wyleczenie kanałowe wszystkich zębów, które tego wymagają oraz nauczenie się optymalnego dbania o higienę jamy ustnej.

Wskazania do leczenia protetycznego z zastosowaniem uzupełnień stałych, w tym opartych na implantach.

- Odbudowa zębów zniszczonych przez próchnicę lub przez uraz.

- Uzupełnienie pojedynczych braków zębowych.

- Uzupełnienie braków w przypadku nieobecności zawiązka lub zawiązków zębów stałych.

- Poprawa jakości życia

- Uzupełnienie braków zębowych u pacjentów z zanikiem wyrostka zębodołowego gdy protezy ruchome są nie stabilne.

Wskazania do leczenia protetycznego z zastosowaniem uzupełnień ruchomych.

- Uzupełnienie większej liczby brakujących zębów.

- Uzupełnienie braków zębowych u pacjentów, u których ze względu na liczbę, jakość i rozłożenie pozostałych zębów nie ma możliwości zastosowania uzupełnień stałych.

- Uzupełnienie braków zębowych u pacjentów, którzy ze względów finansowych nie mogą sobie pozwolić na uzupełnienia stałe.

Przeciwwskazania

Nie ma przeciwwskazań do leczenia protetycznego.

Sytuacje, które mogą pojawić się w trakcie rehabilitacji narządu żucia z zastosowaniem leczenia protetycznego.

Po otrzymaniu uzupełnienia protetycznego mogą pojawić się problemy z adaptacją, co wiąże się z nadmiernym ślinieniem, zaburzeniami smaku, problemami z mówieniem i żuciem oraz uczucie ciała obcego w jamie ustnej. Stany te są naturalne jednak jak w przypadku każdego leczenia stomatologicznego konieczne jest zgłaszanie się na wizyty kontrolne co najmniej co 6 miesięcy.

Łyżki wyciskowe dzielimy na

• łyżki do szczęki (górne zęby ) oznaczone w części chwytnej literką U
• łyżki do żuchwy (dolne zęby ) oznaczone w części chwytnej literką L
• łyżki do pełnego uzębienia i braków mieszanych
• do braków skrzydłowych
• do bezzębia
• połówka

Łyżki są dostępne w różnych rozmiarach:

• S, M, L do bezzębia
• 1, 2, 3, 4, 5 – do braków mieszanych
• I, II, III – łyżki plastikowe
• Łyżki do pobierania wycisków są perforowane lub nie.

Masy wyciskowe.

Dzielimy na sztywne i elastyczne.

Podział mas elastycznych:

1. hudrokolidowe -
2. elestomery
3. masy alginatowe np. Kromopan, Tropicalgin, Tulip, sposób zarabiania masy Kromopan – do gumowej miseczki wlać 2 miarki chłodnej wody, 40 ml plus 18g tj 2 miarki proszku, następnie mieszamy intensywnie rozcierając o boki miseczki, sposobem ósemkowym, do uzyskania jednolitej masy. Masa musi być gładka, pozbawiona grudek, na brzegach miseczki nie powinna zostać masa, musi mieć jednolity kolor, nie może się rozlewać. Kolory masy kromopan w trakcie zarabiania , a) kolor fiolet – faza mieszania , b) kolor różowy nakładamy ja na łyżkę, c0 kolor biały faza wiązania w jamie ustnej. Czas zarabiania masy to około 45 sekund. Czas wiązania masy to około 30 sekund. Po wyrobieniu masy nakładamy ja na łyżkę protetyczną podając lekarzowi uchwytem łyżki. Po wyjęciu z ust pacjenta pamiętajmy iż masę należy przepłukać pod bieżącą wodą oraz zdezynfekować np. preparatem Zeta 7 Spray

4. Masy silokonowe należą do grupy mas elastycznych i nieodwracalnych. Używamy je do : koron, mostów, licówek, wkładów koronowo – korzeniowych, podścielenia protez, np. masa Zeta Plus. ZetaPlus L to masa wyciskowa należąca do grupy mas C-silikonowych. W swym składzie zawiera specjalny stereoidowy wypełniacz, który ułatwia zapływanie do trudno dostępnych miejsc. Posiada podwyższoną twardość i odporność na odkształcanie. Dodatkową zaletą jest możliwość wpływania na czas wiązania poprzez ilość użytego katalizatora.

W zestawie znajdują się masy do wykonywania pierwszej i drugiej fazy wycisków dwufazowych. Masa Zeta Plus Putty przeznaczona jest do wykonywania pierwszej fazy wycisków (heavy body). Bardzo dobrze łączy się z masą Oranwash używaną w drugiej fazie wycisków (light body).

Zastosowanie:

wyciski dwufazowe jedno- i dwuczasowe,
pobieranie dokładnych wycisków pod wkłady, licówki, korony, mosty,
pobieranie wycisków w leczeniu implantologicznym.

Zalety:

stabilność kształtu,
duża elastyczność,
mała lepkość gwarantująca bardzo dobre zapływanie,
wysoka twardość końcowa,
przyjemny miętowy zapach.
Informacje o produkcie:

Zestaw Zeta Plus L Intro Kit zawiera:

- masę ZetaPlus Putty 900 ml
- masę Oranwash 140 ml
- katalizator Indurent Gel 60 ml
- papierowy bloczek

Instrumenty protetyczne:

• kleszcze kramponowe - służą do odcinania elementów metalowych, drutu oraz doginania klamer w protezach. Wyróżniamy kleszcze kramponowe płaskie i konturow.
• Zbijak – służy do usuwania , koron i mostów, mamy zbijaki ręczne i mechaniczne
• palnik protetyczny – służy do podgrzewania i formowania wosku protetycznego lub podgrzania nożyka protetycznego
• kolornik – służy do doboru koloru zębów MIFAM ,VITA
• nożyk protetyczny do wosku – służy do formowania i nacinania wosku podczas rejestracji zwarcia
• zwierak – montowane są na nim modele gipsowe szczęki i żuchwy
• artykulator – montuje się w nim modele gipsowe
• zestaw do alginatu – gumowa elastyczna miska, szpatułka metalowa lub plastikowa, miarka do wody, miarka do proszku, worek foliowy ze struną
• np. Kromopan masa alginatowa
• mieszalnik protetyczny – służy do mechanicznego zrabiania mas mas wyciskowych
• prostnica i frezy protetyczne kątnica przyspieszająca z wiertłami diamentowymi do szlifowania zębów
• nici retrakcyjne – z preparatem tamującym krwawienie (Alustin) nici Sil-Trax
• Piny – stosowane w trakcie robienia wycisków pod wkłady korzeniowe
• wkłady metalowe – stosowane do tymczasowej odbudowy złamanych zębów
• wkłady z włókna szklanego – słuzą do wzmocnienia części koronowo – korzeniowej zęba po leczeniu endodontycznym
• łyżki wyciskowe - plastikowe, metalowe, górne, dolne, do pełnego uzupełnienia, do braków skrzydłowych, połówka, koronówka, łyżki bez perforacji należy okleić plastrem. Numeracja łyżek S,M,L – do bezzębia, 1,2,3,4,5 – do braków mieszanych, I,II,III – łyzki plastikowe

Podział wycisków protetycznych:

• anatomiczny - np. w leczeniu ortodontycznym
• czynnościowe – do wykonania protez całkowitych
  Masy dzielimy na twarde i elastyczna. Podział mas elastycznych:
• hydrokoloidowe łączone z wodą i alginatowe (nieodwracalne)
• elastomery – baza + katalizator

Sposoby przygotowania mas protetycznych: (kromopan, Tropikaldin, Alligat Chroma)

• do gumowej miseczki należy wlać dwie miarki wody chłodnej, i wsypać dwie miarki proszku, następnie intensywnie rozcieramy o ścianki miseczki w taki sposób aby masa była gładka i jednolita, na brzegach miseczki nie pozostawiać resztek proszku, nie rozlewa się. Masę wyrobioną podajemy lekarzowi w taki sposób aby część chwytna łyżki była skierowana w jego stronę. Przed kolejnym wyciskiem należy dokładnie umyc i osuszyć miskę wraz z plastikowa łopatką. Masa kromopan w fazie mieszania ma kolor fioletowy potem kolor różowy gdy nakładamy na łyżkę wyciskową, kolor biały jest wówczas gdy jest w buzi pacjenta i jest już zwiazana. Czas zarabiania około 45 sekund, czas wiązania w jamie ustnej około 30 sekund. Łyżkę wraz z masą wyciskową należy przepłukać wodą i płynem dezyfekcyjnym. Następnie opakować na mokro i włożyć dokładnie opisaną do woreczka ze struną i odesłać do pracowni protetycznej.Wycisk taki powinien być oddany w ciągu 100 godzin od pobrania.
• Masa silikonowa – używana do wycisków precyzyjnych takich jak, korony, mosty, licówki, wkłady koronowo – korzeniowe, podscielenie protezy, korony i mosty na implantach. ZETA PLUS, OPTOSIL, SPEEDEX. Wszystkie masy składają się z pierwszej warstwy stałej + aktywatoe zarabiamy taka masę w rękach ma konsystencje plasteliny. Druga warstwa płyn i aktywator zarabiamy na bloczku papierowym mieszamy metalową szpatułką. Do rozrabiania masy silikonowej uzywamy rękawiczek winylowych lub nitrylowych.
• Sposób przygotowania masy kondensacyjnej np. ZETA PLUS - zestaw skłąda się z zeta plus, indurent gel, oranwash L. Na jedną łyżkę wyciskową przygotować dwie plastikowe miarki I warstwy Zeta Plus, rozgnieść odmierzoną ilość masy i odbić w niej plastikową miarkę, na obrysie plastikowej miarki odmierzyć dwa równe paski aktywatora w żelu, zagniatamy do środka masę aby uzyskać jednolita masę, uformować wałeczek i położyć na łyżkę. Na papierowym bloczku odmierzamy pasek II wartswy paski muszą być jednej długości i mieszamy razem masy aż uzyskamy jednolitą konsystencje, następnie nakładamy na masę zieloną ZETA PLUS umieszczona wcześniej na łyżce, kontrolujemy cały czas proces wiązania masy.
• Przykładowe masy silokonowe : FLEXITIME, AFINIS, BISICO S1, PLATINUM

PROCEDURY PROTETYCZNE

wizyta I

• ZESTAW DIAGNOSTYCZNY
• ochrona dla lekarza, asysty, pacjenta
• zestaw do alginatu
• preparat dezynfekcyjny Zeta 7
• zlecenie protetycznego
• pudełko do zapakowania pracy protetycznej
  wizyta II
• indywidualna łyżka wyciskowa
• ewentualny zestaw do korekty łyzki np. prostnicę wraz z frezem palnik
• bloczek woskowy
• preparat dezynfekcyjny
• zlecenie protetycznego
• pudełko do pracowni protetycznej

wizyta III rejestracja zwarcia czyli ustalenie długości zębów

• nożyk protetyczny
• wzorniki woskowe
• miseczkę z zimną wodą
• palnik protetycznychlinijka, szpatułka
• pisak
• kolornik np. Mifam
• lusterko dla pacjenta

wizyta IV – przymiarka ustawienia zębów

• wzornik woskowy z ustawionymi zębami
• miseczkę z zimna wodą
• zestaw diagnostyczny

wizyta V oddanie protezy

• zestaw diagnostyczny
• lusterko dla pacjenta
• proteza całkowita
• miseczka z wodą
• kalka podkówka
• prostnica z frezem
• przybory do higieny protezy, oraz informacje jak należy użytkować proteze

Protezy szkieletowe

• I wizyta – pobranie wycisków na łyżce indywidualnej do braków mieszanych, masę alginatową, technik wykonuje metalowy szkielet protezy
• II wizyta – przymiarka szkieletu protezy
• III wizyta – rejestracja zwarcia na wzorniku i dobór koloru
• IV wizyta – kontrola ustawienia zębów
• V wizyta – oddanie gotowej protezy